Variva in Ecuador

Al jaren droomde ik van een verre reis en afgelopen zomer was het eindelijk zover. Samen met mijn dochter Hannah (26 jaar) vertrok ik voor een reis van bijna 3 weken door Ecuador. In mijn koffer nam ik doosjes kleurpotloden mee met het logo van Variva erop. Waarom ik die meenam, lees je in deze blog. En hoewel ik je van harte aanraad om dit prachtige land te bezoeken, is dit geen reisblog, maar een blog over kinderopvang en over opvoeden.

Ecuador is een land in Latijns-Amerika. Het is een land met een enorme rijkdom aan grondstoffen. Door de onstabiele politieke situatie, de negatieve invloed van de drugsmaffia en het feit dat veel Ecuadorianen niet of nauwelijks geschoold zijn, worden al die grondstoffen helaas niet omgezet in welvaart voor de inwoners van het land. We hebben op onze reis veel armoede gezien.

Het dorp Guamote

In een van de armste gebieden van het land ligt het dorp Guamote. Het dorp ligt op 3000 meter hoogte in het Andes gebergte en telt zo’n 5000 inwoners. Tot de jaren 60 van de vorige eeuw werkte het merendeel van de inheemse bevolking als slaaf op de landerijen van grootgrondbezitters. Kinderen mochten er niet naar school. Goed opgeleide kinderen zouden namelijk zelf te veel kunnen nadenken en misschien wel gaan protesteren en dat wilden de machthebbers voorkomen. Gelukkig zijn die tijden voorbij. Er is echter nog steeds geen leerplicht in Ecuador, dus gaan veel kinderen niet of nauwelijks naar school.

Inti Sisa, de zonnebloem

In 1991 is er in Guamote een project gestart om kinderen en volwassenen de kans te geven om zich te ontwikkelen. Het project kreeg de naam Inti Sisa (zonnebloem in de inheemse taal). Sindsdien is Inti Sisa steeds verder gegroeid. Er is een peuterspeelzaal, een basisschool, er worden naai- computer- en Engelse lessen gegeven. In de zomervakantie worden er (educatieve) activiteiten voor kinderen en jongeren georganiseerd. Alle activiteiten van het centrum zijn erop gericht om enerzijds de rijke cultuur van de inheemse bevolking te bewaren én anderzijds kinderen (en volwassenen) toe te rusten om volwaardig deel te kunnen nemen aan de moderne wereld.

Veel van de inwoners van Guamote zijn arm. Ouders hebben daardoor vaak geen geld om schoolspullen te kopen. Soms is de keuze voor een ouder simpelweg: koop ik een schrift en een potlood voor school of koop ik eten voor vanavond? Inti Sisa ondersteunt deze arme gezinnen door de schoolspullen die de kinderen nodig hebben te bekostigen. Daardoor kunnen de kinderen naar school en hebben ze een veel betere kans om later een baan te vinden en te voorzien in hun eigen onderhoud. Inti Sisa is afhankelijk van donaties van geld en spullen om deze gezinnen te helpen. En daar komen de kleurpotloden van Variva om de hoek kijken.…

Toen ik tijdens het teamuitje voor de zomervakantie vertelde over mijn reis en Inti Sisa en dat ik graag iets wilde gaan bijdragen, bood Erwin (onze algemeen directeur) meteen aan om een voorraad kleurpotloden te sponsoren. Die gingen dus mee in mijn koffer. In Ecuador hebben we verder nog schriften, potloden en pennen gekocht. Dat hele pakket hebben we gedoneerd aan Inti Sisa.

Net als in Nederland, maar ook weer niet

Op een ochtend hebben we de peuterspeelzaal van Inti Sisa bezocht en een school net buiten Guamote. Dat was best confronterend. Aan de ene kant waren er dingen precies zoals in Nederland. De groepsregels hingen aan de muur, er waren foto’s van de kinderen en waren verschillende hoeken in het lokaal. Maar er was vooral een enorm gebrek aan materialen en middelen. De verkleedhoek bestond uit twee setjes kleding. De muziekhoek bestond uit een speelgoedgitaar. Geen boekenhoek, geen bouwhoek, geen huishoek. De kasten die er stonden waren vooral leeg. De buitenruimte van de school bestond uit een groot hobbelig grasveld met totaal verroeste speeltoestellen.

Hoe kan een peuterspeelzaal of een school met zo weinig middelen noodzakelijke kennis en vaardigheden meegeven aan kinderen en jongeren en zo hun kansen op een beter leven vergroten? Met een overheid die het kennelijk niet belangrijk genoeg vindt dat alle kinderen naar school gaan. Met ouders die nauwelijks hun hoofd boven water kunnen houden en geen geld hebben om hun kind naar school te laten gaan. Of hun kind nodig hebben om mee te werken op het land omdat er anders onvoldoende inkomen is. Het voelde als een bijna onmogelijke opgave.

Tegelijkertijd zagen we hoop, trots, veerkracht en doelgerichtheid bij de medewerkers van Inti Sisa. We zagen leerlingen die trots hun school lieten zien. We zagen in het winkeltje door kinderen beschilderde stenen, van drinkpakjes gemaakte portemonneetjes, geknoopte armbanden om te verkopen aan toeristen en zo bij te dragen aan het jaarlijkse uitstapje voor alle kinderen. We zagen ouders die hun kinderen traditionele waarden meegeven maar hen ook stimuleren om te gaan studeren.

Wat is hier nou anders dan in Nederland?

Hannah en ik hebben vaak zomaar in een parkje op een bankje gezeten tijdens onze reis. In zo’n parkje zijn ook altijd ouders met jonge kinderen. Als pedagoog ben ik dan natuurlijk altijd een beetje aan het observeren. Hoe gaan ouders hier met hun kinderen om? Ik zag dat kinderen veel ruimte kregen om zich vies te maken, op, onder en over dingen te klimmen, rondjes te rennen rond een standbeeld, te knuffelen met zwerfhonden, onderling gedoe zelf op te lossen. In het begin dacht ik ‘wat is hier nou anders dan in Nederland’? En toen zag ik het: er zat geen mobiele telefoon tussen de (aandacht van) de ouder en het kind. Ik zag heel vaak ouders die rustig toekeken, niet of nauwelijks ingrepen, maar wel dichtbij en aandachtig aanwezig waren. Kinderen worden er veel gedragen, gezoend en geknuffeld. Er is veel lichamelijke intimiteit en geborgenheid en tegelijkertijd dus ook veel ruimte voor de kinderen om van daaruit de wereld te ontdekken.

Het was confronterend om tijdens onze reis de armoede in het land te zien, maar het was ook ontroerend om de liefde, de trots en de hoop te zien. En het voelde fijn om een kleine bijdrage te kunnen leveren. Toch een leuk idee dat er nu misschien een klein kind in Guamote een tekening maakt met de kleurpotloden van Variva. En wie weet wat daar in het leven van dit kind uit voort komt. Zolang we daarin blijven geloven en aan bijdragen, is er hoop.

Geschreven door Lidwien Boudens,

Docent, examinator en e-learning ontwikkelaar